Günümüzün teknoloji çağında şehir
sakinlerinin yaşam kalitesinin artırılması ve şehirlerin daha sürdürülebilir
kılınması için akıllı şehir yaklaşımı bir zorunluluk haline gelmiştir. Akıllı
şehirler, tüm bu iyileştirmelerin sağlanması noktasında ise veriyi esas alan
akıllı uygulamaları temel almaktadır. Akıllı şehirler, vatandaş katılımını
artırarak yeni hizmetler sunmakta ve mevcut hizmetleri de iyileştirmektedir.
Ayrıca akıllı yönetişimle birlikte doğan verimlilik, şeffaflık ve hesap verebilirlik
hem kamu hizmetlerine hem de vatandaşlara büyük faydalar sağlamaktadır.
Ancak, şehirlerde üretilen verinin
aktif bir şekilde kullanılması beraberinde çeşitli zorluklar getirmektedir. Bunun
sebebi akıllı şehirlerde üretilen büyük verinin heterojen bir yapıda olmasıdır.
Dolayısıyla farklı kaynaklardan temin edilen farklı tipteki verilerin bir araya
getirilmesi, birlikte ele alınması ve ortak analizlere tabi tutulması
noktasında akıllı şehir yönetiminin en büyük zorluklarından olan birlikte
çalışabilirlik sorunları ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda akıllı şehirlerde
özellikle teknik ve semantik birlikte çalışabilirliğin tesis edilebilmesi için
verilerin standart bir yapıda toplanması, paylaşılması ve ortak bir dilin
oluşturulması hayati önem arz etmektedir.
Bu kapsamda şehirlerde üretilen ve
şehir gelişimlerinin temelini oluşturan mekânsal planların yapım sürecinde kamu
kurum ve kuruluşları ile özel sektör tarafından üretilen plan verilerinin
belirli bir standartta buluşması, verinin ve süreçlerin dijitalleştirilmesi,
doğru, hızlı ve şeffaf bir şekilde işletilmesi ve planlara ilişkin coğrafi ve
sözel verilerin arşivlenmesi amacıyla e-Plan Otomasyon Sistemi Uygulaması
hayata geçirilmiştir.
e-plan Otomasyon Sistemi mekânsal
planlara ilişkin sözel verilerin yanı sıra tüm coğrafi ve mekânsal verilerin
bir arada tutulduğu, farklı altlık haritalar üzerinde ilgili coğrafi verilere
ilişkin sorgulama, görüntüleme ve analiz işlemlerinin gerçekleştirilebildiği
gelişmiş bir coğrafi bilgi sistemi platformudur.
Ülkemizde mekânsal planlama süreçlerinde yer alan tüm paydaşlar, yetki ve sorumlulukları dâhilinde planlamaya ilişkin işlemleri uygulama üzerinden gerçekleştirebilmekte ve gerçekleştirilen tüm işlemler kayıt altına alınmaktadır. Uygulamanın tüm mekânsal plan verileri için dijital bir arşiv özelliği taşıması, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına ilgili planların imar mevzuatına ve üst kademe planlara uygunluğunu izleme ve inceleme görevlerini etkin şekilde yerine getirebilmesi için altyapı sağlamakta ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ve belediyeler tarafından hazırlanan planların Bakanlığa iletilmesine yönelik yaşanan sorunları önemli ölçüde azaltmaktadır. Uygulama sayesinde ülkemizin mekânsal plan arşivi standart, sorgulanabilir ve akıllı bir yapıda oluşturulmaktadır.
Akıllı Şehirler: Bilgi Toplumunun Planlı Yaşam Alanı
İlgili platformun hâlihazırda aşağıda listelenen
paydaşlardan oluştan geniş bir ekosistemi bulunmaktadır.
· Belediyeler
· İl özel idareleri
· Plan yapma yetkisine haiz diğer kamu kurum ve kuruluşları
· Mekânsal planları hazırlayan kamu ve özel plan müellifleri
· Değerleme uzmanları
· Plan verilerini görüntülemek ve sorgulamak isteyen vatandaşlar
Ş: e-Plan Otomasyon Sistemi Hedef Kullanıcı Grubu
Akıllı Şehirlerin oluşturulabilmesi, etkin ve
verimli bir şekilde hayata geçirilebilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması
için tüm ekosistem paydaşlarının aktif katılım sağladığı bir ekosistem
oluşturulması şarttır.- 2020-2023 Ulusal Akıllı Şehir Stratejisi ve Eylem Planı
kapsamında toplamda 16 akıllı şehir bileşeni tanımlanmış olup bu bileşenlerden
bir tanesi de akıllı yönetişim bileşenidir. Akıllı Yönetişim; analiz, planlama,
uygulama ve politika yapımı gibi kamu yönetimi süreçlerinde şeffaflık,
katılımcılık ve hesap verebilirlik prensipleriyle klasik kamu yönetimi yöntemlerinden
farklı olarak daha hızlı, daha doğru ve etkin karar vermeyi sağlayan bir
yönetişimi ifade etmektedir.
Akıllı Şehirlere ilişkin paydaşlar; şehir için açık ve kapsayıcı bir vizyon oluşturmak; hizmet tasarımı ve sunumunun tüm yönlerine katılımcı bir yaklaşım benimsemek; kentsel sistemlerin her yerde, bütüncül ve kapsayıcı bir şekilde dijitalleştirmek; şehrin işleyiş biçiminde açıklık ve paylaşım için iş birliğini sağlamalıdırlar. Aksi durum kaynakların ve hizmetlerin etkin ve verimli yönetilememesi, doğru zamanda ve mekânda doğru uygulamaların yapılamaması sonucunu doğuracaktır. Dolayısıyla e-Plan Otomasyon Sistemi’nin kullanan ve plan verisi üretene kamu kurum ve kuruluşlarının bu verileri e-Plan Otomasyon Sistemine doğru, bütüncül, tutarlı ve güncel olarak yüklemeleri şehirlerin akıllı şehir dönüşümünü hızlandıracak, vatandaşların veriye erişimini kolaylaştıracak ve şeffaf bir yönetim anlayışının güçlenmesine önemli katkılar sağlayacaktır.
Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Rolü